ΞΥΛΟΠΟΛΗ-ΛΙΓΚΟΒΑΝΗ: Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΑΣ - ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6

Το 1904 αποτέλεσε αφετηρία της δεύτερης φάσης του Μακεδονικού Αγώνα, στον οποίο συμμετείχαν με ρόλο πια πρωταγωνιστικό και νοτιοελλαδίτες αξιωματικοί και οπλαρχηγοί. Όμως και πάλι την τιμή της πρωτοπορίας είχαν εντόπιοι. Από το χωριό μας πρώτος δολοφονηθείς από τους Βουλγάρους αναφέρεται στους επίσημους καταλόγους του Πατριαρχείου ο Βοζίκης Τράκας (14/2/1904).

Όμως προηγουμένως οι ληστρικές συμμορίες του Λίτσουφ είχαν δολοφονήσει τους Δαυίδ Άγγελο και Χρήστο Τράκα. Σ' αυτό το πάνθεο των ηρώων του Μακεδονικού Αγώνα η αθανασία έδωσε εξέχουσα θέση σε δύο ακόμη άξια τέκνα της Λιγκοβάνης, στον Πρόεδρο της κοινότητας Σίμο Χαριζάνη που δηλητηρίασαν οι Βούλγαροι και στον Χρήστο Μόσχου που σκότωσαν στις 25 Μαρτίου 1883 μέσα στην εκκλησία, γιατί ήταν εμπόδιο στα σατανικά σχέδια του σλαβισμού. Τα γεγονότα αυτά δεν άφησαν ασυγκίνητο τον Μητροπολίτη Ιωακείμ που επισκέφτηκε το χωριό μας και υπέβαλε εντονότατο τσακίρι στον βαλή για την ανήκουστη ασυδοσία των κακοποιών της Λιγκοβάνης.

Μετά την αποχώρησή του όμως από τη Λιγκοβάνη συνεχίστηκαν τα έκτροπα. Πρώτα με τον ξυλοδαρμό του Παπαχριστόφορου και στη συνέχεια με το κάψιμο στον φούρνο του ηρωικού δάσκαλου Ιωάννη Στόγιου (Κινέ), την εξόντωση του οποίου αποφάσισε η ομάδα Πέσωφ επειδή φρόντισε για την ίδρυση και λειτουργία σχολείου στο χωριό μας.

Επιτροπή Ευρωπαίων αξιωματικών επισκέφτηκε τον Νοέμβριο του 1906 την περιοχή μας και στην ερώτηση, «τι ζητείτε;» που υπέβαλαν στους χωρικούς, δέχθηκαν την απάντηση:

«…αποδώσατέ μας τους ναούς και τα σχολεία άτινα μας ηρπάγησαν υπό των ενόπλων βουλγαρικών στιφών, αποκαταστήσατε εις τας κοινότητάς μας τους ιερείς μας, τους διδασκάλους μας και τους προκρίτους, εξασφαλίσατε την ζωήν και την περιουσίαν μας και ημείς ευθύς καταθέτομεν τα όπλα».

Το γεγονός όμως που είναι εθνικής σημασίας και αξίζει της ιδιαίτερης προσοχής και του σεβασμού μας είναι η ελληνοπρεπής στάση των κατοίκων της Λιγκοβάνης, κοινό φαινόμενο της πλειονότητας των γηγενών Μακεδόνων.

Είναι πλέον σαφές ότι είναι αδύνατον να δοθεί ημερομηνία λήξης στον Μακεδονικό αγώνα, τα γεγονότα των ετών 1908-1912 δεν υπολείπονται καθόλου από τα συνηθισμένα περιστατικά των ληστρικών επιδρομών και των σποραδικών λεηλασιών που διαδραματίστηκαν στην περιοχή της Λιγκοβάνης τα προηγούμενα έτη.

Οι Λιγκοβανιώτες είχαν εναποθέσει τις ελπίδες τους στο συνταγματικό πολίτευμα που επικαλούνταν οι Νεότουρκοι για την απόδοση δικαιοσύνης. Αλλά διαψεύστηκαν, αφού όλος ο Μακεδονικός πληθυσμός και μάλιστα ο αγροτικός γινόταν μάρτυρας καθημερινής βίας.

Οι Νεοτουρκικές θηριωδίες ώθησαν τους άτυχους χωρικούς σε απόγνωση και ετοιμάζονταν να πάρουν τα όπλα και να καταφύγουν στα βουνά[1].

Η έλλειψη μιας έντιμης διοίκησης που θα είχε σκοπό την επιβολή των νόμων στον καζά Λαγκαδά ήταν εμφανής. Η ηρωική στάση του Αρχιερατικού Επιτρόπου Λαγκαδά π. Ιωακείμ Ανανιάδη, για την υπεράσπιση του καταδυναστευομένου Ελληνικού πληθυσμού, ήταν αιτία ο Καϊμακάμης να τον κατηγορήσει για τις άγριες σκηνές που διεδραματίζονταν σ’ όλο τον Καζά.

Η Τούρκικη αρχή ήταν ανίκανη να εξοντώσει τις συμμορίες των κακούργων και να αποκαταστήσει την ησυχία και την τάξη στην περιφέρεια Λαγκαδά που ήταν το πρώτιστο καθήκον της.

Στον καζά Λαγκαδά επικρατούσε πλήρης τρομοκρατία τον Νοέμβριο και Δεκέμβριο του 1911. Η «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ» περιγράφουσα την όλη κατάσταση αναφέρει: «…είνε πεπρωμένον να μη παύση ρέον το ελληνικό αίμα εις την περιφέρειαν Λαγκαδά».

Οι ποικίλες πιέσεις που δέχονταν οι χριστιανοί συνεχίστηκαν στις αρχές του 1912, ενώ οι ευρωπαϊκές δυνάμεις είτε δεν ενδιαφέρονταν να τις πληροφορηθούν ή εθελοτυφλούσαν. Ήταν η εποχή που οι Δυνάμεις συναγωνίζονταν να προσεταιριστούν τους Νεότουρκους, και δυσάρεστες επεμβάσεις δεν ήταν σκόπιμες.